سبد خرید شما خالی است 
روز جهانی سالمندان: جشن تجربه و حکمت
این روز هر ساله در اول اکتبر (۹ مهر یا ۱۰ مهر در تقویم شمسی ایران) جشن گرفته می‌شود و بر اهمیت احترام، حمایت و مشارکت سالمندان تأکید دارد. در دنیای امروز که جمعیت سالمند با سرعت در حال افزایش است، این روز نه تنها به یادآوری ارزش تجربه و حکمت سالمندان می‌پردازد، بلکه به سیاست‌گذاران، خانواده‌ها و جوامع یادآوری می‌کند که سالمندی باید با عزت، سلامت و فعالیت همراه باشد. سازمان ملل متحد، به عنوان مبتکر این روز، هر سال شعاری انتخاب می‌کند تا بر جنبه‌های خاصی از زندگی سالمندان تمرکز کند و جوامع را به اقدام تشویق نماید. با توجه به اینکه امروز اول اکتبر ۲۰۲۵ است، این روز فرصتی عالی برای تأمل در نقش سالمندان در ساختن آینده‌ای بهتر است.
تاریخچه روز جهانی سالمندان
ریشه این روز به دهه ۱۹۸۰ بازمی‌گردد، زمانی که سازمان ملل متحد به اهمیت مسائل سالمندی پی برد. در سال ۱۹۸۲، شورای جهانی سالمندی تشکیل شد و پیشنهاد تعیین یک روز خاص برای سالمندان مطرح گردید. این ایده در سال‌های بعد پیگیری شد و سرانجام در ۱۴ دسامبر ۱۹۹۰، مجمع عمومی سازمان ملل با تصویب قطعنامه ۴۵/۱۰۶، اول اکتبر را به عنوان روز جهانی سالمندان تعیین کرد. اولین جشن رسمی این روز در اول اکتبر ۱۹۹۱ برگزار شد. انتخاب اول اکتبر به عنوان تاریخی نمادین است که با فصل پاییز هم‌خوانی دارد – فصلی که نماد بلوغ، تجربه و زیبایی است. از آن زمان تاکنون، این روز به یک رویداد جهانی تبدیل شده که در بیش از ۱۰۰ کشور جشن گرفته می‌شود و شامل کنفرانس‌ها، کارگاه‌ها، برنامه‌های فرهنگی و کمپین‌های رسانه‌ای است. هدف اصلی، مقابله با کلیشه‌های منفی در مورد سالمندی و ترویج تصویری مثبت از سالمندان به عنوان افرادی فعال و مؤثر در جامعه است.
اهمیت و اهداف روز جهانی سالمندان
این روز بر چندین هدف کلیدی تمرکز دارد. اول، افزایش آگاهی در مورد حقوق سالمندان، از جمله حق دسترسی به خدمات بهداشتی، آموزشی و اجتماعی. سازمان ملل تأکید دارد که سالمندان باید بتوانند بدون تبعیض، در تصمیم‌گیری‌های جامعه مشارکت کنند و از حمایت‌های لازم برخوردار باشند. دوم، توجه به چالش‌های جهانی مانند تنهایی، مشکلات سلامتی و مسائل اقتصادی سالمندان. با افزایش امید به زندگی، جهان با پدیده "سالمندی جمعیت" روبرو است؛ پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۱۰۰، تعداد افراد بالای ۶۵ سال به ۲.۴ میلیارد نفر برسد. سوم، ترویج روابط بین‌نسلی، جایی که جوانان و سالمندان بتوانند تجربیات خود را به اشتراک بگذارند و یکدیگر را حمایت کنند. هر سال، شعاری خاص انتخاب می‌شود تا این اهداف را برجسته کند. برای مثال، شعار سال ۲۰۲۵ "Older Persons Driving Local and Global Action: Our Aspirations, Our Well-Being and Our Rights" است که بر نقش سالمندان در رهبری اقدامات محلی و جهانی، تحقق آرزوها، رفاه و حقوق آن‌ها تأکید دارد. این شعار نشان‌دهنده این است که سالمندان نه تنها دریافت‌کنندگان کمک، بلکه رهبران و تصمیم‌گیرندگان هستند.
فعالیت‌های این روز متنوع هستند: از برگزاری سمینارهای آموزشی در مورد سلامت سالمندان گرفته تا کمپین‌های رسانه‌ای برای مبارزه با سالمندآزاری. سازمان‌هایی مانند سازمان بهداشت جهانی (WHO) و صندوق جمعیت سازمان ملل (UNFPA) نقش کلیدی در این فعالیت‌ها دارند و گزارش‌هایی منتشر می‌کنند که آمار و راهکارهای جهانی را ارائه می‌دهند. این روز همچنین فرصتی برای سیاست‌گذاران است تا برنامه‌هایی مانند بیمه‌های سالمندی، مراکز مراقبتی و برنامه‌های بازنشستگی را تقویت کنند.
اهمیت سالمندی در ایران
در ایران، موضوع سالمندی اهمیت دوچندانی دارد زیرا کشور با سرعت بالایی به سمت سالمندی جمعیت پیش می‌رود. طبق آمار، جمعیت ایران در سال ۲۰۲۵ حدود ۹۲ میلیون نفر است و میانگین سن ۳۴ سال، اما نرخ سالمندی پنج برابر سریع‌تر از میانگین جهانی است. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰، حدود یک سوم جمعیت ایران (یعنی بیش از ۳۰ درصد) بالای ۶۰ سال باشند، که این رقم شامل بیش از ۲۵ میلیون نفر می‌شود. این روند ناشی از کاهش نرخ زادوولد، افزایش امید به زندگی (حدود ۷۸ سال) و بهبود شرایط بهداشتی است. چالش‌هایی مانند کمبود مراکز مراقبتی، مسائل اقتصادی و تنهایی سالمندان در شهرهای بزرگ، نیاز به برنامه‌ریزی فوری را برجسته می‌کند. در عین حال، سالمندان ایرانی گنجینه‌ای از فرهنگ، تاریخ و ارزش‌های خانوادگی هستند که می‌توانند در آموزش نسل جوان نقش ایفا کنند. روز جهانی سالمندان در ایران با عنوان "هفته ملی سالمندان" جشن گرفته می‌شود و فرصتی است برای تقویت حمایت‌های دولتی، مانند طرح‌های حمایتی UNFPA که پیش‌بینی می‌کند تا ۲۰۵۰، ۵۲ درصد سالمندان زنان باشند. بنابراین، سرمایه‌گذاری در سلامت، حقوق و مشارکت سالمندان نه تنها وظیفه‌ای اخلاقی، بلکه کلیدی برای توسعه پایدار ایران است. با تمرکز بر این مسائل، می‌توانیم جامعه‌ای فراگیرتر بسازیم که همه نسل‌ها در آن شکوفا شوند.
